ქალი, რომელმაც ფულით სავსე ქაღალდის პარკი პატრონს დაუბრუნა – 10 წელი სამშობლოდან შორს
ქალი, რომელმაც ფულით სავსე ქაღალდის პარკი პატრონს დაუბრუნა
ქართული ემიგრაციის დამსახურებაზე ბევრი საუბარი არაა საჭირო. ყველამ კარგად ვიცით, რომ უცხოეთიდან გამოგზავნილი ფულით უამრავმა ადამიანმა გადაირჩინა თავი. ბუნებრივია, არც არავის ეხალისება მშობლიური ქვეყნისა და საკუთარი კერის მიტოვება, მაგრამ როცა სხვა გზა არ ჩანს, ემიგრაცია უკვე განაჩენია! ზოგადად, ემიგრანტები მაშინ ახსენდება ხელისუფლებას, როცა არჩევნებია. ამ არჩევნებით კი მათთვის არაფერი იცვლება. უცხოეთში მცხოვრები ჩემი ნაცნობი ქართველები აღარც ელოდებიან მათდამი განსაკუთრებულ მიდგომას. რამდენიმე დღის წინ, ისრაელში მცხოვრებმა ლეგალურმა ემიგრანტმა მითხრა, რომ არ აპირებს არჩევნებზე წასვლას. ასევე, ნიუ-იორკსა თუ ათენში მყოფი ემიგრანტების ნაწილსაც აღარ სურს, ხმა მისცეს პოპულისტებსა და ყალბ დამპირებლებს, რომლებიც აცხადებენ, რომ მომავალში ყველა ქართველის ღირსეულად დაბრუნებას უზრუნველყოფენ…
ამჯერად ერთ “ამერიკელზე” მინდა გესაუბროთ. ის უპრეტენზიო, უამბიციო და წყნარი ადამიანია. ლია ჰქვია, თუმცა, ბავშვობიდან კაიას ეძახიან. მისი თანამონაწილეობით საქართველოში არაერთხელ გახარებია გული ობოლს, უპოვარს, ავადმყოფს, ხნიერსა თუ ჩვილს! რამდენჯერმე დაჟინებით ვთხოვე, საკუთარ თავზე მოეთხრო. ბოლოს, დავითანხმე და ასეთი რამ მომწერა (გთავაზობთ მცირედი შესწორებით):
“ბატონო როლანდ, თქვენ საქართველოში ბევრს მოგზაურობთ და თქვენი ფოტოების შემყურე, თქვენთან ერთად მეც ვმოგზაურობდი თითქოს… ვიფიქრე, ვიფიქრე და გადავწყვიტე, ჩემ შესახებ მომეწერა. უფლის ნებით, ლამაზ, თბილ და მყუდრო ოჯახში აღვიზარდე. ჩვენს სახლში ურთიერთპატივისცემა, სხვათა დახმარება, ერთმანეთის სიყვარული, მხარში დგომა და მოხუცების დიდი სიყვარული სუფევდა. ჩემი ნამდვილი სახელი და გვარი ლია მაღლაკელიძეა, კაია კი ბაბუას დაურქმევია. დროთა განმავლობაში მივხვდი, რომ ბაბუმ კარგი კოდი თუ სტრატეგია ჩადო ამ სახელში. როგორც ამბობენ, ის ძალიან პატიოსანი კაცი იყო. სოფელში მოხუცებისგან გამიგონია, რომ ომის დროს ხორბლის საწყობი ბაბუას ჩააბარეს, როგორც ყველაზე პატიოსანს და ისიც, ისე ანაწილებდა ხორბალს, რომ ყველა კმაყოფილი ყოფილა. არადა, თვითონ 5 შვილს ზრდიდა და როგორ სჭირდებოდა, ალბათ. დედაჩემი ექიმი იყო, მამა _ სამხედრო პირი. ამერიკაში რომ ჩამოვედი, შემთხვევით შევხვდი ხალხს, რომლებსაც დღემდე ახსოვთ ჩემი მშობლების მხარში დგომა. ეგება, ბანალურად მოეჩვენოს ვინმეს, მაგრამ ეს ნამდვილად მეამაყება.
სკოლის პერიოდში აქტიურად ვმონაწილეობდი სხვადასხვა ღონისძიებაში. განსაკუთრებით მიყვარდა ლიტერატურული საღამოები და იმდროინდელ რამდენიმე პრიზს ვინახავ დიდი სიყვარულით. სტუდენტობა ჩვეულებრივად მიდიოდა. მესამე კურსზე ვიყავი, როცა ოჯახი შევქმენი. მალე ბავშვი შემეძინა, რომელმაც შეცვალა ჩემი გეგმები, მაგრამ მაინც მოვახერხე ასპირანტურაში ჩაბარება. ჩემდა სამწუხაროდ, ვერ შევძელი სამეცნიერო მუშაობის გაგრძელება. ვმუშაობდი მიწათმოქმედების საპროექტო ინსტიტუტის ბიოქიმიურ ლაბორატორიაში. განათლებით ქიმიკოსი ვარ. შემდგომ მეორე ბავშვი გაჩნდა… როგორც კი შევძელი, მუშაობა გავაგრძელე ტაბახმელის ბიოქიმიურ კომბინატში. აქედან იწყება უმძიმესი პერიოდი ჩემს ცხოვრებაში… მე და ჩემი მეუღლე დავშორდით 23-წლიანი თანაცხოვრების შემდეგ. ამან გამოიწვია დიდი რყევები და აღმოვჩნდი ქუჩაში, შვილებთან ერთად… თავშესაფარიც არ მქონდა. მოვახერხე და ბინა ვიქირავე. ჩემი დები, მეგობრები მხარში მედგნენ, თორემ შიმშილით გაგვძვრებოდა სული! ხელფასს 6 თვეში ერთხელ ვიღებდი, მგონი, 150 ლარი იყო… წარმოიდგინეთ ჩემი მდგომარეობა. მალე ქირაც ვეღარ გადავიხადე და დამ შეგვიკედლა მე და ჩემი უმცროსი შვილი, უფროსი კი თავისი მეუღლის მშობლებთან გადავიდა. ამის მერე გადავწყვიტე, სადმე წავსულიყავი, რომ შვილები გადამერჩინა. ჩემი ამერიკაში წამოსვლა მართლა სასწაული იყო. აქ არავინ მყავდა, ენის ბარიერი მქონდა. ძალიან რთული პერიოდი გავიარე. 10 წელი და 5 თვეა, რაც აქ ვარ. ვმუშაობ 12 საათი. თვეში 2 დღე მაქვს დასვენება. საბუთები არ მაქვს წესრიგში და შესაბამისად, ამ წლების მანძილზე შვილებიც არ მინახავს. ასეთი შრომა დიდ ნებისყოფას, ძალისხმევას და დიდ გამძლეობას მოითხოვს… თითქმის ყველა დღე ერთნაირია. ცხოვრობ 94-97 წლის ადამიანის ცხოვრებით. ყველა დეტალზე არც ღირს საუბარი. ასეთ ყოფას ვიმსუბუქებ სხვათა დახმარებით. თქვენც იცით ჯგუფი “ექსპრომტი”, მე კი მათ გარდა, სხვა საქველმოქმედო ჯგუფებშიც ვმონაწილეობ. დიდი ხნის წინ გადაწყდა ტაძრის შეძენა. შესაწირი რომ დავდე, ღამე არ მეძინა… ასეა ცხოვრება: ტაძრის შენებიდან ემიგრანტების გადმოსვენებამდე, სამწუხაროდ…
განა ვტრაბახობ, ჩემს ახლობელს ორჯერ დავუფინანსე გულის ოპერაცია და კიდევ ბევრი სხვაც გამიკეთებია. პერიოდულად ეკლესიასაც ვეხმარები. ორი შემთხვევის შესახებ გავიგე, როცა ოჯახს ბავშვისთვის საფლავის გაკეთების საშუალება არ ჰქონდა. ერთი “ექსპრომტმა” დააფინანსა, მეორეს მე დავეხმარე. ეს იყო შოკი!..
ერთ ამბავსაც გავიხსენებ: მუშაობა რომ დავიწყე, პატარა, ძველ ტუმბოს აგდებდა დიასახლისი. უკვე ქუჩაში იდო. გარეთ რაღაც გავიტანე და ვიდრე შინ შევბრუნდებოდი, უნებურად, ტუმბოს კარი გავაღე… საკმაოდ მოზრდილი ქაღალდის პარკი იდო. დავინტერესდი, რა იყო. გავხსენი და ფულით გახლდათ სავსე. დიასახლისს მივუტანე. მისი გაოცებული გამოხედვა არასდროს დამავიწყდება. იმ ოჯახში 4 წელი და 9 თვე ვიმუშავე. დღეს ჩემი კარგი მეგობრები არიან. ახლა იმათგან შორს ვარ, მათთან ვერ მივდივარ და თავად მოდიან ხოლმე ჩემს სანახავად.
ქირით რომ ვიყავით მე და ჩემი შვილები, ე.წ. დეზერტირების ბაზართან ჩავედი. სულ 7 ლარი მქონდა, ბავშვები კი მშივრები იყვნენ. რამდენიმე კარტოფილი, კიტრი და პომიდორი ვიყიდე. სახლში ფეხით უნდა წავსულიყავი, რათა პურის ფული დამეზოგა! დავინახე, ქუჩაში მამაკაცი წვრილ ჭერამს ყიდდა. რომ მივედი, ვიღაცას ეჩხუბებოდა, _ შენისთანა რამდენი მოდის, მომშორდიო… ფასი რომ გავიგე, გამოვბრუნდი და იმ ქალბატონის კაბას მოვკარი თვალი, ვისაც ეჩხუბებოდა. შევხედე და, ინტელიგენტი, დახვეწილი, არაჩვეულებრივი ქალია, რომელიც ახლა შეურაცხყოფილი, ღირსებააყრილი და დამცირებული დგას ქუჩაში! იმ წამში მივტრიალდი უკან. გამყიდველს ფული მივაწოდე, იმან კი 7 ჭერამი ჩაყარა ცელოფანის პარკში. გავიქეცი იმ ქალისკენ და მოვატყუე, _ დღეს დედაჩემის დაბადების დღეა, მის სახელზე თქვენ მიირთვით-მეთქი. მისი სახე ახლაც თვალწინ მიდგას: მადლიერი, გაოცებული, გაკვირვებული. ნეტავ, ახლა სად არის? გამიგრძელდა საუბარი… წესით, მალე უნდა დავბრუნდე სამშობლოში. ჩემი ოცნებაა, თბილისთან ახლოს ვიყიდო სახლი და ჩემი ოჯახი მაინც უზრუნველვყო სოფლის პროდუქტით. ვნახოთ, რა გამოვა.
ძალიან მიხარია, თქვენც რომ გიყვართ სოფლად ფუსფუსი!..”
რაზე ოცნებობს ოკეანის გადაღმა კაია?! ალბათ, არც ძალიან შეუძლებელზე:
“რა მოხდება, რომ თუნდაც ერთხელ გავერთიანდეთ ერი და ბერი, როგორმე მოვახერხოთ იმ სამედიცინო აპარატურის შეძენა, რისთვისაც გამწარებული ხალხი თურქეთში მიდის? ბევრი ვერც ახერხებს იქ წასვლას! გადავამზადოთ ახალგაზრდა ნიჭიერი ექიმები! ნუთუ, ასე ძნელია ამის გაკეთება? ამით ბევრს გადავარჩენთ, ზოგს სიცოცხლეს გავუხანგრძლივებთ და ქვეყანასაც წაადგება. მინდა, ავაშენო დიდი, ლამაზი და კომფორტული სახლი, სადაც რამდენიმე მოხუცი და 10-15 მზრუნველობამოკლებული ბავშვი იცხოვრებს. მინდა დავეხმარო ამ მოზარდებს, რომ შეიძინონ პროფესია, ჩამოყალიბდნენ საზოგადოების სრულფასოვან წევრებად. მტკივა ჩემი სამშობლო და მტკივა ბავშვები, რომლებსაც აქ, ეკლესიაში ვხედავ და ვხვდები, უმეტესობა არ დაბრუნდება სამშობლოში. ჰოდა, თაობებს ვკარგავთ. მინდა დამთავრდეს ერთმანეთის გაუტანლობა, ლანძღვა. როგორ მტკივა, როცა ემიგრანტებს უდიერად იხსენიებენ. ზოგიერთი დაუფიქრებლად ლაპარაკობს და გულს ძალიან გვტკენს…”